inka medeniyeti ne demek?
İnka Medeniyeti
İnka Medeniyeti, 15. ve 16. yüzyıllarda Güney Amerika'da, özellikle günümüzdeki Peru, Ekvador, Bolivya, Şili ve Arjantin'in bazı kısımlarında hüküm sürmüş büyük bir uygarlıktır. Başkenti Cusco olan İnka İmparatorluğu, "Tawantinsuyu" (Dört Diyar) olarak da bilinirdi ve karmaşık bir siyasi, sosyal ve ekonomik yapıya sahipti.
Siyasi ve Sosyal Yapı:
- İmparator (Sapa İnka): Mutlak güç sahibi olan ve tanrısal kabul edilen liderdi.
- Soylu Sınıf: İmparatorluk yönetiminde önemli görevlerde bulunan yönetici ve rahiplerden oluşurdu.
- Halk: Çoğunluğu oluşturan çiftçiler, zanaatkarlar ve işçilerden oluşurdu. Mita adı verilen zorunlu kamu hizmeti sistemi ile devlet için çalışırlardı.
Ekonomi:
- Tarım: İnka ekonomisinin temelini oluşturuyordu. And Dağları'nın zorlu koşullarına uyum sağlamak için teraslama ve sulama teknikleri geliştirmişlerdi. Mısır, patates, kinoa gibi ürünler yetiştiriyorlardı.
- Ticaret: Takas sistemi yaygındı. Devlet, malların dağıtımını ve depolanmasını kontrol ediyordu.
- Yollar: İnka İmparatorluğu, geniş bir yol ağıyla birbirine bağlıydı. Bu yollar, haberleşme, ticaret ve askeri hareketlilik için önemliydi.
Din ve Kültür:
- Çok Tanrıcılık: Güneş tanrısı Inti başta olmak üzere, doğa olaylarını ve ataları temsil eden birçok tanrıya inanırlardı.
- Tıp: Bitkisel tedavi yöntemleri ve cerrahi uygulamalar konusunda ileriydiler.
- Mimari: Taş işçiliğindeki ustalıklarıyla tanınırlar. Machu Picchu gibi yapılar, İnka mimarisinin en önemli örneklerindendir.
- Quipu: Düğümlü iplerden oluşan bu karmaşık sistem, sayısal verileri ve bazı bilgileri kaydetmek için kullanılıyordu. Bir çeşit yazı sistemi olarak kabul edilebilir.
İmparatorluğun Sonu:
- yüzyılda İspanyol fatihi Francisco Pizarro'nun liderliğindeki İspanyolların istilası sonucu İnka İmparatorluğu yıkılmıştır. İç savaşlar ve hastalıklar da imparatorluğun zayıflamasında etkili olmuştur.